فواید ازدواج
فواید ازدواج
آثار توجه به فوائد ازدواج
اگر به آیات مربوط به ازدواج توجه کنیم، درک درستی از آن پیدا می کنیم و در می یابیم که بعضی از فوائد ازدواج از برخی دیگر نشأت می گیرند و متوجه سیستمی بودن آن می شویم، همسر را یار دنیا و آخرت خود می دانیم، با قدرت و نیت های عالی وارد صحنه زندگی می شویم و با شناخت کارکردها انتخاب بهتری خواهیم داشت.
توجه به یک فایده از میان فواید ازدواج، نباید مانع از در نظر گرفتن بایدها و نبایدهای دیگر شود و در هر حال باید اصل جامع نگری را رعایت کرد. انتخاب فایده ای از میان فواید ازدواج، نشانه ی جایگاه و شخصیت انسان است. هر چه روح و شخصیت انسان کامل تر شده باشد، اهداف عالی تری را در نظر گرفته و همسر را در قالب همان اهداف می بیند؛ لذا از نوع انتخاب همسر شخصیت افراد هم شناخته می شود.
فوائد فردی و معنوی ازدواج
ازدواج دارای فوائد مادی و معنوی از نظر فردی و اجتماعی زیر می باشد:
1- کسب آرامش و خروج از تنهایی با احساس تعلّق یافتن: آرامش شرطی ضروری برای تمام فعالیت های انسان است که بدون آن نمی تواند به اهداف عالی برسد و صرفاً از جنبه ی جنسی نبوده، بلکه از جنبه ی روحی است؛ بنابراین داشتن سنخیت روحی، از شرایط رسیدن به آرامش است.
2- ایجاد مودّت و رحمت: مودّت نوع خاصی از محبت است که ظهور عملی دارد. زن و شوهر نسبت به هم روابط رحیمانه ای دارند. مهرورزی از نیازهای طبیعی انسان است که ارضای صحیح آن موجب رشد معنوی، و ارضا نشدن آن منشأ بسیاری از مفاسد است. ازدواج زمینه ی مهرورزی را برای همسر و فرزندان فراهم می کند. بین ایمان و افزایش مهرورزی رابطه ی مستقیمی وجود دارد. عشق به خداوند با علاقه به همسر و فرزند منافاتی ندارد.
3- ایجاد روح تعاون در خانواده و اجتماع: زوجین حاضرند با هم همکاری کنند و هرگونه فداکاری روحی و جسمی را نسبت به هم داشته باشند.
4- ایجاد حس مسئولیّت و تعهّد: ازدواج حسّ مسئولیّت پذیری نسبت به یکدیگر را بالا می برد و اثرات مثبتی بر خودسازی انسان دارد. فرزندان هم در خانواده با این حس آشنا می شوند.
5- ایجاد تحرک و نشاط در زندگی: تشکیل خانواده، حالت یک نواختی دوران تجرد را سلب می کند. نه تنها در جنبه های مثبت، بلکه در تلخی ها نیز نشاط و امید را ایجاد می کند. زن و مرد باید یکدیگر را با دید ابدی نگریسته و این نیرو را در جهت سعادت دنیوی و اخروی به کار گیرند.
6- عامل جلب محبّت خدا: ازدواج هماهنگی با نظام حکیمانه ی خلقت بشر است و انسان با ازدواج موجب جلب محبّت خدا می شود.
7- سازندگی روحی و غلبه بر خودخواهی: با ایجاد روحیه ی تعاون و فداکاری، انسان از فرد گرایی خارج شده و روح جمعی می یابد.
فداکاری دو معنا دارد: الف)تحمّل سختی ها و فشارهای بدنی که به خاطر طرف مقابل به انسان وارد می شود. ب)تحمّل اذیّت ها و فشارهایی که به دلیل اختلاف سلیقه بین زوجین ایجاد می شود؛ چون تطابق کامل سلیقه ها و نظرات دو نفر امری محال است. گذشتن از طبع و سلیقه ی شخصی، نوعی ازخودگذشتگی است.
8- پیدایش زمینه استقلال فکری: بعضی خانواده ها به دلیل اختلاف سطح فکرشان با فرزند خود، که ناشی از: نقش های طبقاتی مختلف، وابستگی روانی به فرزند، وجود ارزش های متفاوت بین آن ها و کمبود امکانات، باعث ایجاد انواع حقارت ها و مانع اجرای برنامه های فرزندشان می شوند. ازدواج وسیله ی خوبی برای رسیدن به برنامه ها و خروج از فشارهاست.
9- بالا رفتن ارزش کارهای انسان: تلاش مرد برای امرار معاش و تلاش زن برای اداره ی صحیح زندگی، جهاد محسوب می شود و فعالیت های زوجین ارزشمند می گردد. زن و شوهر با داشتن دید ابدی، برای کارهای خود معادل آخرتی قایل اند و این گونه زندگی شیرین می گردد.
فوائد مادی و فردی ازدواج
1- سلامت جسمی: ارضای صحیح غریزه ی جنسی، آرامش روحی خاصّی می آورد که در سلامت جسم مؤثّر است.
2- افزایش روزی و رشد اقتصادی: پیامبر (صلی الله علیه وآله)می فرمایند:"التمسوا الرزق بالنکاح"روزی را به وسیله ی ازدواج طلب کنید.
چرا ازدواج منشأ افزایش روزی است؟
- ازدواج تشکیل جمع است و این باعث جلب رحمت الهی است.
- ازدواج باعث ایجاد نظم اقتصادی و جلوگیری از اسراف می گردد.
- افزایش روحیه ی تلاش و فداکاری، باعث بارور شدن استعدادها و نیروی کار می شود که جلب روزی را به دنبال دارد.
- خانواده محل دوری از گناه است و به خاطر تقوای موجود در خانواده، در آن برکت ایجاد می شود.
فوائد اجتماعی
امنیت و سلامت اجتماعی:
-ازدواج باعث کاهش جرم می شود، چون شخص را به عنوان یک نیروی تلاشگر وارد اجتماع می کند.
-ارضای صحیح در خانواده، مانع از بروز بی بند و باری در اجتماع می گردد.
-در پی وابستگی های زن و شوهر در خانواده محدودیت های مفیدی ایجاد می شود؛ چون زن ومرد یکدیگر را به طور طبیعی کنترل می کنند.
ازدواج و سلامت اجتماع
ازدواج از راه های زیر موجب سلامت اجتماع می گردد:
ـپیدایش زمینه ی دید و بازدید، ارتباط های خانوادگی و ایجاد وحدت و همدلی
ـگسترش فرهنگ اسلامی که در سایه ازدواج، آموزش، تربیت و فرهنگ اسلامی حاصل می شود
ـگسترش و پاسداری از فرهنگ ملی و تحکیم و استمرار آن
تکثیر نسل با ایجاد انگیزه های درونی در انسان:
خداوند دوست دارد انسانی را که اشرف مخلوقات قرار داده، تا قیامت باقی بماند و ازدواج را وسیله ی تحقق این امر قرار داده است؛ امّا از آنجا که تربیت فرزند خود می تواند مانعی برای ازدواج باشد، از طریق انگیزه های درونی زیر میل به ازدواج را در انسان بوجود آورده است.
1)وجود غریزه و میل جنسی: خداوند تنها راه ارضای این نیاز را در ازدواج قرار داده است و راه های دیگر را حرام شمرده است.
2)گرایش به جنس مخالف: قانون زوجیت در کل نظام خلقت وجود دارد. زن و مرد به عنوان مظهر جمال و جلال الهی به طور طبیعی به هم کشش دارند.
3)علاقه شدید به محبّت کردن به فرزند: هرکس به طور طبیعی علاقه دارد که فرزندی داشته باشد که به واسطه ی آن، زندگی اش شور و نشاط گیرد و همچنین او را تربیت کند.
4)قرار دادن ثواب در قبال فرزند آوری و تربیت او: خداوند در ازای سختی های تربیت فرزند، خیر آخرتی به والدین عطا می کند و فرزند صالح را برایشان باقیات و صالحات قرار می دهد.
5)منع قتل فرزند و وعده روزی او: تکثیر نسل، مقدمه ای برای تولد انسان ها است، که بالاتر از سطح زندگی حیوانی بروند و با شکوفایی استعدادهایی که خدا در آنها قرار داده، به کمالات انسانی برسند؛ بنابراین تربیت نسلی قابل اهمیت است که تحت تربیت ویژه ی انسانی قرار گیرد. در نهایت این تربیت و تکثیر نسل، ثواب اخروی دارد و جامعه اسلامی را قدرتمند می کند.
ملاک های انتخاب
ملاک ها و معیارهای کلی انتخاب همسر
داشتن ایمان و باور: ریشه ی ایمان باید در دل، شکوفه اش در زبان و میوه اش در اعضاء و جوارح باشد. ایمان بدون عمل و عمل بدون ایمان فاقد ارزش است.
نشانه های دین داری
1- خدا خواهی: در پی رسیدن به مقام خلیفة اللهی، اگر در زندگی، حق حکمفرما باشد، مشکلات با توجه به دستورات حق
حل می گردد.
2- اخلاق نیکو: معیار ارزشیابی افراد، اخلاق آن هاست. "اکملکم ایمانا، احسنکم اخلاقا" هر که خلقش نیکوتر باشد، ایمانش کامل تر است.
3- خنده رویی در عین متانت و سنجیده گویی.
4- حیا: ریشه ی حیا در دل و اثرش در سایر اندام هاست. حفظ حیا به دلیل ظرافت های بیشتر برای زنان نیکوتر است.
5- قناعت: قانع کسی است که به امکانات زندگی در حدّ کفایت بسنده کند.
6- راز داری: کنترل زبان و غیبت نکردن از نشانه های ایمان است.
7- صبر و پایداری در ناملایمات: صبر به معنای تلاش و جدیّت در رفع مشکل است.
8- تواضع و فروتنی: تواضع، نردبان ترقّی است و انسان متواضع در نزد مردم عزیز و ارزشمند است. نقطه ی مقابل تواضع، تکبر است که صفت بسیار نکوهیده ای است.
9- تقوی: تقوی پرهیز از رذایل و نتیجه ی آن تخلّق به فضایل است.
10- توانایی عذر پذیری: همسران باید روحیه ی عذر پذیری و گذشتن از خطای یکدیگر را در خود تقویت کنند.
11- داشتن روحیه ی توبه و بازگشت از خطا.
12- قدرت سازندگی و پالایشگری: محیط خانه باید برای زوجین، محل پالایش باشد تا بتوانند در جهت رفع آزردگی های یکدیگر گام بردارند.
13- وفاداری و پایداری در محبّت: زوجین باید به خانواده، به عنوان مرکز جلب فیوضات الهی بنگرند؛ آن گونه که هیچ مشکلی، مهر و محبّت بین اعضا را متزلزل نکند.
14- بلوغ روحی و شخصیتی: همگام با بلوغ جسمی و جنسی، باید درخواست ها و ایده ها نیز رشد یابند.
15- زیبایی: انسان حق دارد همسری را که انتخاب می کند زیبا باشد، اما نباید این توقع را خیلی بالا برد. زیبایی همراه با سایر صفات اخلاقی، بسیار پسندیده است.
16- داشتن خانواده پاک: ازدواج پیوند با یک خانواده است، بنابراین باید به خانواده نیز توجه کرد؛ به خصوص مادر؛ چون افکار و احساسات مادر در جنین تأثیر می گذارد.
17- توان خود سازی داشتن: دختر و پسر باید از ابتدا برای خودسازی خود تلاش کنند تا بتوانند کانون مناسبی برای تربیت فرزند آماده کنند.
18- لزوم توجه به وضعیت اقتصادی همسر:ازدواج با مردی که علی رغم داشتن سایر معیارها، از نظر اقتصادی ضعیف است، باید همراه بینش باشد؛ چون این زندگی ها قطعاً با مشکلاتی همراه است و ناتوانی در تحمّل آن ها باعث بروز ناسازگاری و سلب آرامش در زندگی می گردد. بنابراین، نپذیرفتن چنین ازدواجی جایز است.
پس از انتخاب بر اساس معیارهای صحیح باید خالصانه از درگاه خدا، طلب خیر و سعادت کرده و نتیجه را به خدا بسپاریم.
انواع بلوغ در شرایط ازدواج
الف)بلوغ جسمی و عاطفی: شرایط جسمانی باید جواب گوی نیاز و ضرورت و مصلحت باشد. در مورد مردان، مشکلات جسمی مانع رفع نیازهای زندگی نمی شود؛ امّا در مورد خانم ها سلامت جسم با وجود دوران بارداری مهم است. زوجین باید از نظر عاطفی نیز رشد یافته باشند تا بتوانند زندگی سالمی داشته باشند.
ب)تناسب سنی: در چنین حالتی، طرفین درک بهتری از هم خواهند داشت و این موضوع در همه ی کارکردهای خانواده ظهور می یابد، ارتباط بهتر و بیشتری بینشان ایجاد می شود و از یکدیگر لذت بیشتری می برند.
مضرات ازدواج در سن پایین
-نرسیدن به بلوغ عاطفی و جنسی
- عدم ایجاد الفت بین طرفین
- ناتوانی در ایفای نقش مادری در قبال فرزند
- احتمال گرایش به مردان دیگر، بعد از بلوغ عاطفی در خانواده هایی که تربیت اسلامی وجود ندارد
- عدم درک متقابل یکدیگر و ناتوانی در برقراری رابطه سالم
- عدم ارضای صحیح جنسی
موارد فوق می تواند در اختلاف سنی بالا نیز ظاهر شود.
مضرات ازدواج در زوج های هم سن: برخی خانم ها به همسر خود نمی توانند به عنوان شوهر با همه ی وظایفش نگاه کنند و ولایت همسر را نمی پذیرند.
تحصیلات عالی، شهرت، مقام و ثروت نمی توانند از بروز مشکلاتی که در اثر اختلاف سن ایجاد می شود جلوگیری کنند؛ تنها عامل رشد مذهبی طرفین مانع از بروز مشکلات می شود.
ج)بلوغ عقلی و رشد اجتماعی:
1) توانایی سازگاری با همسر و فرزند: اختلاف سلیقه بین افراد طبیعی است. به واسطه ی رشد عقلی می توان سازگاری و آرامش را در محیط خانواده ایجاد کرد.
2) توانایی پذیرفتن فرزند: یک زن به عنوان مادر باید نیازها و وابستگی های فرزند را تأمین کند و محدودیت هایی را که به واسطه ی فرزند بر او تحمیل می شود بپذیرد.
ویژگی های مردان برای خانم ها:
1- دارا بودن شغل مناسب: شغل، نقش مادی و معنوی بسیاری در زندگی دارد و باید به گونه ای باشد که با آئین اسلام مغایرت نداشته باشد.
2- دارا بودن روحیه ی کسب روزی: مرد از ابتدا باید به دنبال کسب روزی حلال باشد و با لقمه ی حرام، خود و خانواده اش را به جهنم نکشاند.
3- دارا بودن استقلال و حس مسئولیّت پذیری: استقلال در همه ی جهات مثل اقتصادی، همسر و فرزند داری، برای مرد لازم و ضروری است.
4- داشتن اعتماد به نفس برای تشکیل خانواده و تصمیم گیری صحیح در مواجهه با مشکلات
5- داشتن قوه ی تشخیص و تکلیف نسبت به همسر و والدین: آقایان بعد از تأمین زن و فرزندان در حد متعارف وظیفه دارند به پدر و مادر خودکمک کنند. خانم ها باید در حد معقول با نظر مساعد همسر به والدینشان کمک کنند.
6- داشتن اخلاق و ادب: چنانچه پیامبر (صل الله علیه و آله)می فرمایند: به سه کس دختر ندهید، کافر، شراب خوار و بداخلاق؛ زیرا آثار بداخلاقی مانند شرابخواری پایه های زندگی را سست می کند و در تربیت فرزندان تأثیر دارد.
7- داشتن قدرت تربیت فرزندان
8- داشتن جدیّت در کار همراه با توکل بر خدا
9- پرهیز از بخل
شرایط اختصاصی خانم ها مطابق دستورات دین
1- داشتن اخلاق خوب: چون صفات اخلاقی در روح فرزند تأثیر می گذارد.
2- پاکدامنی و حیا: زن باید حیا در چشم، گوش، فکر و... داشته باشد. حجاب و حیا با هم تفاوت دارد. خانمی که فاقد عفت و حیاست، تربیت صحیح ندارد.
3- داشتن صداقت: زن دروغگو نمی تواند مربی خوبی برای فرزندانش باشد.
4- دارا بودن تدبیر بالا در اداره ی امور: زن باید روشن فکر باشد تا بتواند زندگی را در جهت تربیت صحیح پیش ببرد.
5- داشتن استقلال نظر و انجام کارها براساس احکام و حقوق انسانی و نه تفکر دیگران.
6- داشتن قدرت پرورش و هنر مادری: بالاترین هنر و مسئولیّت زن، همسر داری و پرورش فرزند است.
7- داشتن قدرت جسمانی برای حمل فرزند و زایمان.